La loi du 28 avril 2022 portant le livre 5 « Les obligations » du Code civil est entrée en vigueur le 1 janvier 2023, en même temps que le livre 1 « Dispositions générales ». Deze wet vormt de basis van het nieuwe verbintenissenrecht in België.

In de komende maanden zullen wij regelmatig nieuwsbrieven publiceren over een bepaald onderwerp van het nieuwe verbintenissenrecht, met aandacht voor de veranderingen die het nieuwe wetboek met zich meebrengt en hun praktische relevantie voor uw contracten.

Aarzel niet om ons te contacteren voor een volledige analyse van uw contractuele documenten.

Deel 1: onvoorzienbaarheid (De imprevisieleer)

Het nieuwe Burgerlijk Wetboek voert het artikel 5.74 in, getiteld ” Verandering van omstandigheden”. Dit artikel erkent de imprevisieleer die voorheen niet werd aanvaard in het Belgische recht, tenzij het contract een specifieke “hardship-clausule” bevatte De imprevisieleer staat een partij toe – in bepaalde omstandigheden – te vragen om de herziening van de overeenkomst.

De imprevisieleer is, vooral de laatste jaren, regelmatig voor de rechter ingeroepen om de herziening te bekomen van overeenkomsten waarvan de uitvoering is bemoeilijkt door maatregelen ter bestrijding van de Covid 19-pandemie. De theorie werd echter doorgaans verworpen omdat het indruist tegen het onaantastbare rechtsbeginsel dat de overeenkomst partijen tot wet strekt.

In het nieuwe Burgerlijk Wetboek blijft het beginsel van de bindende kracht van de overeenkomsten overeind (art. 5. 74, eerste lid), maar een partij kan nu zijn schuldeiser wel verplichten tot heronderhandeling in geval van een wijziging van de omstandigheden indien aan de volgende vijf (5) voorwaarden is voldaan:

1. 1) le changement rend l’exécution du contrat excessivement onéreuse de sorte qu’on ne puisse raisonnablement l’exiger ; (Exemples : évolution très importante du prix des matières premières, changement des conditions de marché comme une crise immobilière, modifications légales ou réglementaires rendant l’exécution d’un contrat beaucoup plus coûteuse ou difficile, un fournisseur clé fait faillite ou est incapable de fournir les produits convenus en raison d’un problème interne imprévu,…)
2. 2)ce changement était imprévisible lors de la conclusion du contrat ;
3. 3)il n’est pas imputable au débiteur ;
4. 4)le débiteur n’a pas assumé ce risque ; et
5. 5)la loi ou le contrat n’exclut pas cette possibilité ;

1. Indien partijen bij het heronderhandelen niet binnen een redelijke termijn tot overeenstemming komen, kan de rechter de overeenkomst geheel of gedeeltelijk aanpassen of ontbinden, in voorkomend geval met terugwerkende kracht.

Artikel 5.74 is van aanvullend recht, hetgeen betekent dat partijen het recht hebben om de wetsbepalingen inzake imprevisie in hun overeenkomst te schrappen of te modelleren, bijvoorbeeld via een clausule in de overeenkomst of bij een aanhangsel. Het voordeel van een contractuele regelingen is dat men een duidelijk en voorspelbaar kader kan scheppen door vooraf vastgestelde mechanismen voor de aanpassing van contractuele verplichtingen te bieden. Cela permet d’éviter de recourir à un arbitrage aléatoire par le biais des tribunaux.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mr. Antoine DECLEVE.